Кои се „херојските гласачи“ и каде да се најдат?

Најголемото планетарно политичко шоу – дебатата меѓу Доналд Трамп и Камала Харис – заврши, но дебатите за таа дебата не прекинуваат.

Во Македонија, прикриено или отворено можеше да се забележи кон која страна се наклонети медиумите. Оние со продесничарска (а и провладина) политичка ориентација се обидуваа да извлечат интересни факти кои би му оделе  во прилог на Трамп (и покрај забелешките дека Харис ја добила дебатата); оние полибералните покажуваа еден вид воздржана радост.

Неколку моменти од оваа дебата би можеле да бидат корисни за македонскиот журнализам, ако проретчените новинарски редови и вистинските уредници успеаја да ги дофатат тие мигови. Модераторите на телевизиската мрежа Еј-Би-Си (која ја организираше дебатата) успеаја да го направат она што некои велеа дека е невозможно – да го проверат Трамп со факти.

Имаше некаква универзална вистина во американскиот медиумски простор (повеќе изговор) дека претседателските дебати не можат и не треба да се проверуваат фактички во реално време. Дека спротивставувањето на лагите не е работа на модераторите, туку строго улога на самите кандидати.

Револуционерно новинарство

Во дебатата во вторникот се случи нешо неочекувано, дури и револуционерно. Моментот беше незаборавен: модераторката Линси Дејвис рече само неколку зборови откако Трамп спомена едно од неговите озборувања без докази за егзекуција на бебиња.

„Нема држава во оваа земја каде што е легално да се убие бебе откако ќе се роди”, рече Дејвис со мирен тон. Не одеше во експликации, само исправи често повторувана лага и како што напиша колумнистката на „Гардијан”, Маргарет Саливан, утврди нешто важно: најстрашните невистини може да бидат оспорени од модераторите. На Дејвис ѝ се приклучи нејзиниот комодератор, Дејвид Мјуир – со истиот неутрален, љубезен и мирен тон – го демантираше Трамп, кој бурно зборуваше дека мигрантите во Охајо јадат домашни миленици, кучиња и мачки. Мјуир смирено изјави дека Еј-Би-Си претходно го проверила ова и утврдила дека тоа не е вистина. И во друг пример, Мјуир се спротивстави на обвиненијата на Трамп за неконтролиран и зголемен криминал, особено во врска со мигрантите, велејќи го ова: „Како што знаете, ФБИ вели дека севкупниот насилен криминал се намалува во оваа земја”.

Сојузниците на Трамп беа огорчени што не му било дозволено да се размавнува по своја волја, дека било ужасно неправедно. Трамп подоцна на социјалните мрежи обвини дека дебатата била „Три на еден”.

Некои би рекле дека е илузорно да се бара од македонските новинари од осиромашените редакции со работни ресурси да поправаат, т.е. демантираат со таков мирен тон очигледни лаги или измислици на нашите врвни политичари. Но, оние што стојат со микрофоните пред политичарите кои даваат изјави би можеле да ги прашаат за некои целосно контрадикторни ставови. На пример, околу замрзнувањето на цените.

На почетокот од месецов премиерот Христијан Мицкоски изјави дека „Владата што тој ја предводи нема да интервенира во ограничувањето на цените на основните продукти за домаќинствата”, откако последните недели поскапеа месото, млечните продукти, овошјето и зеленчукот. „Ние сме пазарна економија, пазарот ги диктира цените. Ако влеземе во една политика на ограничување, тогаш видовте какви резултати ни даде таа политика – ни даде спротивни ефекти од тие што ги очекувавме”.

Тоа беше во согласност со она што го зборуваше година и нешто повеќе до пред изборите. И беше консеквентно. Мицкоски како лидер на опозициската ВМРО-ДПМНЕ зборуваше дека „замрзнувањето на цените како мерка за борба против инфлацијата е антитеорија, антипракса и антиекономска”.

Драматичен пресврт

Драматичните пресврти во политиката не се нешто невообичаено. Па само неколку дена по оваа изјава дека нема да има замрзнување на цените, министерот за економија Бесарт Дурмиши објави дека неколку министерства подготвувале пакет за таканаречена есенска потрошувачка кошничка и дека производите чии цени ќе бидат замрзнати ќе биле познати од понеделник.

И не само тоа – ќе има божикна, велигденска, рамазанска кошничка. Што значи дека цените на одредени производи ќе бидат замрзнувани речиси цела година.

И самиот премиер Мицкоски ретерираше од неговата изјава дека нема замрзнување на цените бидејќи тоа е антитеорија. Кога го најавуваше замрзнувањето на цените на моливите, пенкалата, тертратките, шестарите и агломерите, Мицкоски рече дека „да замрзнувате цени и да ограничувате маржа не е популарна мерка. Тоа нема врска со пазарна економија. Но, кога гледате дека одговорноста е сѐ помала и дека имате дуопол, триопол, а некогаш и монопол на пазарот, тогаш како Влада мора да реагирате со ваков тип мерки со кои ќе работите во интерес на граѓаните, оние кои ве гласале“.

Бидејќи ѓаволот ги однесе лесните политички приказни, а незадоволството на граѓаните од високите цени, особено на овошјето и зеленчукот, се претвора во тивок бунт, мерките „кои немаат врска со пазарната економија“, ќе мора да ги спроведе „владата која ја гласале”. Па макар премиерот две години да го тврди токму спротивното.

Луѓето кои владеат имаат свои маки, како да ги задоволат очекувањата на оние што го дале гласот за нив и како да не ги свртат против нив оние кои им се приклучиле, што поради револт, што поради изневерени очекувања, што поради незадоволство од управувањето. Главната задача на  пратенички десеткуваната опозициска СДСМ  е  како повторно да ги привлече овие гласачи.  Изгледа како невозможна мисија, но примерот од Велика Британија и успехот на Лабуристите на изборите од 4 јули покажуваат дека враќањето на „заблудените деца“ не е неостварливо. Само што има една огромна разлика – британските Лабуристи имаа голема истражувачка машинерија на искусни анкетари, на добро обучени советници. Луѓе на теренот и проучувачи на причините зошто Лабуристите доживеаја катастрофален пораз во 2019 и пет години подоцна се вратија со изборен триумф кој до пред само две години изгледаше невозможен. Клучот е во оние луѓе, коишто советниците на британскиот премиер Кир Стармер ги нарекоа „херојски гласачи“.

Во македонската политичка битка ВМРО-ДПМНЕ има една стандардна вокација која не ја менува со години, па и децении: секојдневно оцрнување на главниот политички ривал, бомбардирање со прес-конференции, изнесување на вистинити, полувистинити и лажни тврдења со кои претендираат да го освојат медиумскиот простор, а преку тоа и наклонетоста на гласачите. Таа нивна стратегија им донесе триумф на последните избори. Не треба да се биде некој политички нострадамус да се претпостави дека таквата опозициска стратегија на ВМРО-ДПМНЕ ќе продолжи и во годините во кои тие ќе бидат власт.

Македонските „херојски гласачи“

На опозицијата, која уште не може да се собере од поразот, ѝ треба преструктирање, веројатно според поинакви методи и активности за приближување кон оние кои сега се чувствуваат  разочарани од Социјалдемократите.  Дали се тоа шарените револуционери, либералниот граѓански дел, работниците, флуктирачката средна класа, патриотите (оние коишто секогаш биле или станале тоа по францускиот предлог), земјоделците, интелектуалците… Сите тие се во оној избирачки комплот кој главните изборни советници на Стармер го нарекоа „херојски гласачи“. Доколку СДСМ успее да му се приближи на ова разочарано шаренолико друштво ќе ги зголеми надежите за брзо политичко опоравување.

Извор: DW

Целиот текст ТУКА