ПУБЛИКУМ Вистината на прво место
По повод 26 јуни, Меѓународниот ден на Обединетите нации за поддршка на жртвите на тортура, организацијата „Зелена лупа“ им искажува солидарност и поддршка на оние кои страдале од тортура и на членовите на нивните семејства. „Зелена лупа“ потсетува на апсолутниот карактер на забраната на тортура, која е пропишана во Конвенцијата на ОН против тортура, член 7 од Меѓународниот пакт на ОН за граѓански и политички права, член 3 од Европската конвенција за човекови права и други меѓународни акти (договори и други документи) за заштита на човековите права, што значи дека никој не смее да биде мачен во какви било околности и поради каква било причина. Овој став беше потврден и во практиката на Комитетот на ОН против тортура, Комитетот на ОН за човекови права, Европскиот суд за човекови права и други меѓународни тела воспоставени според соодветните меѓународни договори.
Забраната на тортура е пропишана и во член 142 од Кривичниот законик, кој досега во обвинителската и судската практика во нашата земја беше применуван релативно ретко во однос на наводите за забележени случаи на тортура (искажани во бројни извештаи на невладини организации и тела и агенции на меѓувладини организации, како што е Комитетот на Советот на Европа за спречување на тортура) при постапување по кривичните пријави што беа поднесени за соодветните случаи. Многу кривични пријави против овластени службени лица од полицијата, затворите и други установи во кои се врши задржување, затворање или друго лишување од слобода не беа процесуирани од надлежните основни јавни обвинителства, а обвинетите ретко беа санкционирани во релативно малиот број на случаи за кои беше поднесено обвинение.
Заради подобрување на ефективноста на обвинителското постапување во случаи на тортура, со измените и дополнувањата на Законот за јавното обвинителство од 2018 година беше предвидено во Основното јавно обвинителство за гонење на организиран криминал и корупција (ОЈОГОКК) да се формира специјализирано Одделение за истражување и гонење на кривични дела сторени од лица со полициски овластувања и припадници на затворската полиција (вклучувајќи случаи на тортура).
„Зелена лупа“ ја поддржува работата на Специјализираното одделение на ОЈОГОКК и нагласува дека е потребно негово соодветно екипирање со човечки и технички ресурси, заради ефективно и навремено истражување на наводите и пријавите за тортура и нивно понатамошно процесуирање со поднесување на обвиненија, како и соработка со други државни органи (МВР, затворите и други органи и установи, во кои мора да постои нулта толеранција за тортура) и невладиниот сектор (чии активисти и адвокати ќе поднесуваат кривични пријави во случаи на тортура). „Зелена лупа“ смета дека борбата против тортура и против неказнивост за тортура не е само прилог кон заштита на неповредливоста на човековиот интегритет и достоинство, туку – со оглед на значењето кое Европската унија и други меѓувладини организации му го посветуваат на ова основното хумано и цивилизациско начело и човеково право – претставува и придонес кон напорите за воспоставување на владеење на правото и кон интегративните напори на Република Северна Македонија на меѓународен план.
