Истражување: Насилството врз жените четириесет години се промовира преку регионалната музика

Ана Нинковиќ, студентката на Факултетот за драмски уметности во Белград предизвика бројни реакции на социјалните мрежи со својот документарен филм „Насилство врз жените во домашните песни“ што го изработила за испитот Поп-култура: Од дигиталното до транс-медијалното, а преку кој го истражува насилството врз жената преку музиката, турбофолк, поп, рок, рап и хип-хоп песни.

Таа својот испитен проект го замислила како монтажна секвенца од српски, односно регионални песни кои содржат мотиви за физичко, сексуално и/или психичко насилство врз жените во партнерски односи. Својот филм го дели на две логички целини: женска и машка перспектива.

Студентката селектирала триесет и шест песни од српски, хрватски, босански и словенечки изведувачи, од кои најстарата песна е објавена во 1981 година, а најновата во 2020 година, во кои романтизацијата на женското понижување е врвен доказ за љубов кон мажот, а релативизација и промовирањето на машко насилство во контекст на семејство-партнер е централен мотив.

Објаснувајќи го своето истражување Нинковиќ вели дека првичната идеја на овој проект била да се соберат, систематизираат и прегледаат сите регионални песни на популарна музика во кои доминираат мотивите на насилство, односно повици за насилство врз жените, било физичко, сексуално, психичко или вербално насилство, како и мотиви за идеализирање на женското понижување и покорност.

Во текот на работата таа со помош на членови на групата на Фејсбук под името Women’s Affairs успеала да собере преку сто песни од кои подоцна направила селекција на оние песни кои вклучуваат секаков вид насилство врз жените и понижување на жените, до песни во кои насилство е во контекст на семејно-партнерски односи, а понижувањето е крајниот доказ женска љубов.

Нинковиќ во својот труд, кој е јавно достапен, наведува дека откако исбраните песни ги поделила во четири тематски подгрупи, односно: сексуално насилство, физичко насилство, женско понижување, комбинација на женско понижување и физичко и/или сексуално насилство решила да го подели филмот на два блока, односно две логички целини – женски и машка перспектива.

„Заклучокот што произлезе од тоа е дека во ‘женските’ песни т.е во песните во кои лирскиот субјект е женски, доминира мотивот на безусловна љубов кон партнер, дури и по цена на страдање понижување, злоупотреба и насилство. Исто така, интересно е да се забележи дека повеќето ‘женски’ песни припаѓаат на жанрот турбофолк (14), додека единствениот друг застапен жанр е поп (3 песни). Песните во кои лирскиот субјект е маж го тематизираат ‘превоспитувањето’ на непослушната жена физичка сила, сексуално (или физичко) насилство кое е причина за неприфаќање на отфрлање и одмазда со физичко малтретирање на ‘неверна’ жена. Жанровски богатите, ‘машки’ песни се шират на: хард-рок (8), поп (4), рап (4), кантри (1), фолк-рок (1), а интересно е што за разлика од првата група, оваа вклучува само една турбофолк песна“, наведува Нинковиќ.

Студентката нагласува и дека треба да се спомне контрастот во форма на музичка заднина. „Песните во кои женскиот лирски субјект трпи понижување најчесто придружена со баладни тонови, музика и глас како лелекање, додека во песните од машка перспектива често наидуваме на весели музички подлоги кои ве тераат да танцувате“, забележала Нинковиќ.

Нејзиното истражување покажало дека таков наратив доминира речиси четириесет години во регионалната популарна музика, без разлика на жанровите и културното милје на кое се обраќа одреден изведувач.

Заклучокот е дека првата, „женска“ група песни ја релативизира и романтизира женската подреденост која оценува на нивоа на понижување, па дури и на „доброволно“ прифаќање на физички и сексуалното насилство, кое ја велича безусловноста на „љубовта“ посилна од личниот физички, психички и емоционален интегритет.

Втората група, пак, ја релативизира и често ја велича физичката одмазда против жена која не е целосно потчинета без разлика дали е неверна, непослушна, досадна или безволна.

На крајот на својот документарен филм, студентката наведува информации од Автономниот женски центар и FemPlatz, кои пренесуваат статистика за фемициди во Србија во текот на 2021 година, но и воопшто. Според нив во периодот од 1 јануари до 31 декември 2021 година, врз основа на медиумското покривање, забележани се вкупно 20 убиства на полнолетни жени во семејно-партнерски контекст, од кои во два случаи се т.н. продолжен фемицид.

Исто така, покрај основната жртва, сторителите убиле и други блиски луѓе. Во контекст на семејно-партнерски, евидентирани се 16 обиди за убиство на жени.
Авторката на документарниот филм наведува и дека е можно е бројот да е уште поголем, бидејќи не може да завршат сите случаи медиумите, а не може да се утврди колку жени умираат како резултат на долгогодишното страдање.

Таа се повикува и на бројни студии и анализи кои покажуваат дека децата кои се сведоци на насилство врз нивните мајки се секогаш индиректни жртви, а многу често насилството е присутно и врз децата.

„Растењето во насилна семејна средина има многу негативни импликации на детето, емоционалниот и социјалниот развој и подоцна однесувањето во зрелоста; или од изложувањето на насилство во детството е фактор на ризик за ранливост и виктимизација, за вршење насилство во зрелоста или проблеми во однесувањето, физичките или менталните здравствени проблеми“, потсетува Нинковиќ.

Според неа, загрижувачки е што жените често се убедени дека го заслужиле и дека го испровоцирале секое физичко и психичко насилство. Авторката се осврнува и на бројни психолошки студии посветени на влијанието на форматите на популарната култура врз однесувањето на консументите на одредени видови содржини кои укажуваат дека дури и краткорочната изложеност на песни чии текстови изобилуваат со насилство ја зголемува склоноста кон агресивно размислување и афект, додека долготрајната изложеност го поттикнува развојот на агресивна личност.

Извор: МЕТА