Антонио Гутереш повика на „историски“ договор меѓу богатите земји и економиите во развој кој ќе цели кон намалување на загадувањето и ќе го ограничи растот на температурите на 1,5 степени Целзиусови.
Човештвото ја води својата битка за опстанок откако климатските промени ги засилија сушите, поплавите и топлотните бранови, предупреди првиот човек на Обединетите нации, Антонио Гутереш, на конференцијата за климата во Египет. Среде мноштвото меѓународни кризи кои ги разнишуваат економиите и ги потресуваат меѓународните односи – од Ковид пандемијата, преку руската инвазија врз Украина до екстремното време – Гутереш вели дека светската заедница е пред тежок избор.
„Или Климатски пакт на солидарност, или Колективен самоубиствен пакт“.
Гутереш повика на „историски“ договор меѓу богатите земји и економиите во развој кој ќе цели кон намалување на загадувањето и ќе го ограничи растот на температурите на 1,5 степени Целзиусови. Тој рече дека целта треба да биде да се обезбеди обновлива и достапна енергија за сите, повикувајќи ги најголемите загадувачи, САД и Кина, да ги засилат своите напори.
Поплавите во Пакистан ги уништија посевите и инфраструктурата, предизвикувајќи штети од над 30 милијарди долари
Со сегашниот развој, рече првиот човек на ОН, „ние сме на патот на климатски пекол додека нашата нога сѐ уште стиска на педалот за забрзување“.
Императив за богатите
И со актуелниот раст на температурата од 1,2 степени, промените се чувствуваат насекаде.
Големите суши на Рогот на Африка доведоа милиони луѓе на работ на изгладнување, смртоносни поплави во Пакистан ги уништија посевите и инфраструктурата, предизвикувајќи штети од над 30 милијарди долари.
Притоа, светската заедница заостанува со напорите да се намалат емисиите на штетни гасови и во помошта за сиромашните земји да изградат позелени економии.
Поројни дождови и поплави во Европа
Досега невидените поплави предизвикани од дводневни обилни врнежи дожд, колку што обично паѓаат во два месеци, во Германија и Белгија однесоа најмалку 209 човечки животи. Реките во средината на јули се претворија во надојдени буици и уништија села и објекти стари со векови. Обновата на куќите, фирмите и инфраструктурата, според проценките, ќе чини повеќе милијарди евра.
Екстремно поројни дождови
И делови од Индија и од Кина се погодени од рекордни поплави, дојде до излевање на акумулации и одводни канали. Научниците предвидоа дека промената на климата ќе доведе до зачестени и пообилни врнежи од дожд – загреаниот и потопол воздух апсорбира повеќе вода, што води до повеќе дождови.
Неподносливата горештина е сѐ почеста, како на крајот на јули во американските сојузни држави Вашингтон, Орегон и канадската провинција Британска Колумбија. Врелиот воздух „заробен“ под антициклонски фронт доведе до екстремно време и стотици смртни случаи. Во селото Литон беше измерена рекордна температура од 49,6 степени Целзиусови, а во следниот ден селото до темели настрада во пожар.
Бранот жештина можеби е на заминување, но сушата поттикнува шумски пожари. Огнената стихија во Орегон е толкава што самата предизвикува невреме, а чадот се разнесува дури до Њујорк. Неодамна објавена студија тврди дека ваквите временски услови би „биле практично невозможни“ да не се климатските промени предизвикани од човекот.
Дали Амазонската област е стигната до клучна точка?
Во јужниот дел на централен Бразил владее најтешката суша во последните 100 години. Со неа расте и ризикот од пожари и натамошно уништување на Амазонската прашума. Научниците неодамна соопштија дека голем дел од југоисточните шумски области во Амазон наместо да апсорбираат ЦО2 како порано, поради континуираното уништување сега испуштаат штетни гасови. Наскоро може да дојде до пресвртна точка.
Во Мадагаскар, по години безмилосна суша, од глад се загрозени преку 1,4 милиони луѓе. Некои се принудени да јадат сирови кактуси, диви растенија и скакулци. Бидејќи не беа регистрирани природни катастрофи или политички конфликти, гладот таму се смета за прв во поновата историја предизвикан единствено од климатските промени.
Поплави во Лондон
Досега незабележаните поплави во северна Европа ја зафатија и Велика Британија: откако во еден единствен ден наврна количина дожд колку за еден месец, делови од Лондон, подземни постојки на метрото и улици се најдоа под вода. Поплавите се доказ дека „опасностите од промената на климата ни се приближуваат и нам“, изјави лондонскиот градоначалник Садик Кан.
Додека земјите во северна Европа се под вода, оние на југот, како Грција, се зафатени од повеќе топлотни бранови уште од почетокот на летото. Во првата недела од јули температирите се искачија над 43 степени Целзиусови. Туристичките атракции, како Акропол, преку ден се затворени, додека околу Солун беснееја шумски пожари. Во акција на гаснење на огнот беа и хеликоптери.
Шумски пожари од досега незабележани размери го опустошија централно-западниот дел од островот, истакна гувернерот Кристијан Салинас: „Досега во прав и пепел се претворени 20.000 хектари шума, кои беа синоним за вековната еколошка историја на нашиот остров“. Околу 1200 луѓе се евакуирани од и натаму загрозениот регион.
Во неделата, земјите во развој извојуваа мала победа откако делегатите се согласија да го стават контроверзното прашање за исплата на „загуби и штети“- помош за досега предизвиканата штета- на агендата на самитот.
Гутереш рече дека е „морален императив“ на богатите загадувачи да им помогнат на сиромашните земји, кои најчесто се најмалку одговорни за климатските промени.
Имајќи предвид дека светското население овој месец ќе достигне 8 милијарди луѓе, Гутереш ги потсети светските лидери собрани во Египет дека одлуките кои ќе ги носат денес и во следните години ќе имаат влијание врз новите генерации.
ПУБЛИКУМ Вистината на прво место
